5.2. Resultaatbestemming en reservemutaties

Inleiding

In de regels, vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV), is bepaald dat:

• per programma eerst alle lasten en baten en het saldo daarvan worden begroot (resultaatbepaling, het resultaat voor bestemming);

• vervolgens wordt bepaald wat het resultaat van het totaal van de programma's is;

• aansluitend hierop hoe de toevoegingen en onttrekkingen aan egalisatie-, bestemmings- en algemene reserve plaatsvinden;

• tot slot het (financieel) resultaat bepaald wordt dat moet worden verwerkt in relatie tot de algemene reserve (onttrekken, dan wel toevoegen afhankelijk van het resultaat).

Hiermee wordt formeel de rol van de raad ingevuld bij het bestemmen van het resultaat. In de praktijk worden bij de toevoegingen en onttrekkingen aan specifieke reserves de eerdere afspraken met de raad over de bestemming gevolgd.

Opbouw financieel resultaat

Onderstaande tabel laat de ontwikkeling zien van het financiële resultaat 2023. Uiteindelijk moet dit resultaat worden toegevoegd of onttrokken aan de algemene reserve. In deze nota wordt voorgesteld om de algemene reserve te verlagen met het financieel resultaat van de Najaarsnota, te weten: € 2.495.125. Daarnaast heeft de raad al besloten een aantal bijstellingen direct uit de algemene reserve te bestemmen (per saldo in 2023 een onttrekking van € 8.127.085). Hiermee wordt een nadelig financieel resultaat verwacht van € 2.131.484.

Toelichting op bovenstaande tabel voor wat betreft bestemmings- en egalisatiereserves
In deze Najaarsnota wordt voorgesteld om afgerond € 5,2 miljoen per saldo toe te voegen aan de bestemmingsreserves.

• Bestemmingsreserve Woonvisie. De actualisatie van de exploitatie tijdelijke woningen leidt per saldo tot een toevoeging van afgerond € 69.000. Hiermee loopt de reserve gelijk met het saldo van de business case tijdelijke woningen.

• Bestemmingsreserve Duurzaamheid. Lagere onttrekking afgerond € 3.861.000 door overheveling gelden naar 2024 voor de uitvoering van proeftuin blok 2. Daarnaast zijn er lagere uitgaven voor de budgetten op het uitvoeringsprogramma duurzaamheid (€ 300.000) en de ontvangen CDOKE gelden (€ 1.538.000). Deze budgetten worden overgeheveld naar 2024 door een hogere toevoeging van € 5.699.000 aan de reserve duurzaamheid.

• Bestemmingsreserve parkeren. Bij de Voorjaarsnota 2023 heeft de raad besloten om de jaarlijkse resultaten van het totaal van straatparkeren en garageparkeren te egaliseren met de reserve parkeren. Dit is besloten met het oog op de te bouwen parkeergarages in het Waterlandkwartier en de Binnenstad. Bij de Voorjaarsnota was nog onvoldoende ruimte om de parkeeropbrengsten volledig te egaliseren, dat wordt nu wel gedaan zodat dit in de jaarrekening een gesloten systeem is. Ook is bij deze Najaarsnota de parkeerexploitatie geactualiseerd (onder andere parkeergarages Stadhuisplein en Claxonate, straatparkeren en uitvoering parkeerregulering). Beide ontwikkelingen leiden per saldo tot een hogere dotatie van afgerond € 158.000.

• Bestemmingsreserve instandhouding openbare ruimte. In 2023 zijn er lagere uitgaven voor verschillende projecten op de beheersbudgetten openbare ruimte (Overwhere zuid/Wheermolen Oost en kunstwerken/duikers, € 774.000), is er een reservering voor vervanging van nieuwe bomen als gevolg van de stormschade Poly (€ 800.000) en een kostenverhaal met betrekking tot wegen, openbare ruimte (€ 1.727.000) vanuit de Beemster Compagnie. Deze budgetten worden overgeheveld naar 2024 door een hogere toevoeging van afgerond € 3.301.000. Daarnaast zijn er hogere uitgaven in 2023 door een onttrekking van € 1.485.000 uit de reserve door budgetoverheveling uit 2022 (Najaarsrapportage en Jaarrekening). Per saldo is een bedrag van € 1.816.000 onttrokken.

• Bestemmingsreserve gronden. Om de reserve gronden de komende jaren op peil te houden gezien de grote projecten in het kader van Purmerend 2040 (De Koog, Waterland kwartier, Oostflank en bijbehorende mobiliteitsopgave) zijn extra middelen noodzakelijk. Om hierin te voorzien is eenmalig afgeweken van de 5o% - 5o% regeling bij winstneming, namelijk door eenmalig 100% van de winst toe te voegen aan de reserve gronden. Conform besluit 1584604 is 50% van de winstneming uit de jaarrekening 2022 van € 3.470.000 alsnog toegevoegd aan deze reserve gronden. Voor niet gedekte plankosten van diverse IO's en AO's is een bedrag van € 555.000 onttrokken. Verder is er rekening gehouden bij de vaststelling van de grondexploitatie Waterlandkwartier met een verliesvoorziening door een onttrekking van € 5.499.000 (besluit 1584604). Voor het gemeentelijk breed ecologisch onderzoek is het ritme aan te passen. Hierdoor vindt er een lagere onttrekking plaats van € 180.000. Bij de aankoop van Geulenstraat 64-70 was de verwachting dat er een tijdelijke verhuur zou plaatsvinden aan Odion. Dit vindt nu geen doorgang. Deze lagere huuropbrengsten betekent een lagere onttrekking van € 50.000. Voor de visie op recreatie en toerisme is een bedrag onttrokken van € 50.000. Hierdoor is een bedrag van afgerond € 5.874.000 onttrokken. Per saldo is een bedrag van € 2.404.000 onttrokken.

Verloop algemene reserve 2023

Door het financieel resultaat van de Voorjaarsnota 2023 (wijzigingen 1 t/m 9), het Meerjaren Programma Grondexploitaties (MPG, wijziging 10), realisatie Skills Garden nabij sportcomplex De Beuk (wijziging 11), buitenbad Leegwaterbad (wijziging 12) en de Najaarsnota (wijziging 13) en de resultaatbestemming bij de jaarrekening 2022 verandert de mutatie van de algemene reserve. In de huidige raming daalt de algemene reserve in 2023 met € 10.258.569. Dit wordt veroorzaakt door diverse incidentele onttrekkingen van € 8.127.085 en de onttrekking van het geprognosticeerd resultaat 2023 van € 2.131.484. Dit wordt bij deze Najaarsnota in de begroting 2023 verwerkt. Dit staat samengevat in de onderstaande tabel:

Doorgeschoven werkzaamheden via de algemene en bestemmingsreserves

Algemene reserve
In onderstaande toelichting worden alleen de overhevelingen groter dan € 200.000 toegelicht. De overige toelichtingen op de overhevelingen vindt u terug in hoofdstuk 5 de programma's.

Energietoeslag
Op Prinsjesdag 2022 kondigde het kabinet aan dat de eenmalige energietoeslag in 2023 opnieuw kan worden uitgekeerd. Huishoudens die behoren tot de doelgroep komen dan weer in aanmerking voor een energietoeslag van € 1.300. In 2023 vindt ambtshalve betaling plaats aan de huishoudens waarvan duidelijk is dat zij recht hebben op de energietoeslag (dat zijn huishoudens met een uitkering Participatiewet en huishoudens die in 2022 al AOW-gerechtigd waren). De overige huishoudens die in 2022 energietoeslag hebben ontvangen hoeven geen actie te ondernemen. Zij ontvangen in 2023 automatisch een aanvraagformulier. De Rijksbijdrage voor 2023 bedraagt € 6,3 miljoen. Inmiddels is er € 2,5 miljoen uitbetaald en wordt er nog € 2 miljoen in 2023 aan energietoeslag verwacht uit te betalen. Voorgesteld wordt om van de vrijval in 2023 een bedrag van € 1,7 miljoen ten gunste van de algemene reserve te brengen en dit in te zetten om onze inwoners daar waar nodig extra te ondersteunen in 2024, door dit budget met hetzelfde bedrag te verhogen ten laste van de algemene reserve.

Da Vinci en SG Antoni Gaudí
In de begroting 2023 stond de sloop voor de nieuwbouwlocatie van het Da Vinci en SG Antoni Gaudí in de planning. Inmiddels is duidelijk dat de sloop van de locatie Bergmolen 2 plaatsvindt in 2024 en de sloop van de locatie Flevostraat 247 in 2026. Dit leidt tot een vrijval in 2023 van 1,71 miljoen aan afwaardering boekwaarde en sloopkosten. In 2024 wordt € 1,24 miljoen aan afwaardering en sloopkosten geraamd en in 2026 wordt € 0,7 miljoen hiervoor geraamd. Er zit een verschil van € 0,2 miljoen tussen de vrijval in 2023 en de bijraming in 2024 en 2026 omdat de afwaardering van de boekwaarde in 2023 niet juist bepaald was.

Verkeersveiligheid
Bij de programmabegroting 2023 zijn de volgende budgetten beschikbaar gesteld:

• Pilot Fonds urgente maatregelen € 100.000 (incidenteel);

• Verbeteren van de verkeersveiligheid/ openbaar vervoer € 140.000 (structureel);

• Fietsnetwerk € 45.000 (structureel).

Voorgesteld wordt om een bedrag van € 265.000 vrij te laten vallen ten gunste van de algemene reserve in 2023 en de werkzaamheden uit te laten voeren in 2024.

Onderzoekskosten mobiliteitsplan
In december 2022 stelde de gemeenteraad het Mobiliteitsplan Purmerend vast (besluit 1573753). Dit plan schetst de kaders voor de mobiliteit van Purmerend voor de komende jaren. Het brengt in beeld welke gevolgen en kansen verdergaande verstedelijking heeft op het verkeer en vervoer in de gemeente. Ook geeft het inzicht vanuit welke beleidsuitgangspunten er verkeersmaatregelen worden uitgewerkt. Het mobiliteitsplan geeft een globaal inzicht in de financiële omvang van de maatregelen die nodig zijn. De haalbaarheid van de investeringen zijn afhankelijk van bijdrage van derden (Vervoerregio, Rijksoverheid, provincie en ontwikkelende partijen). Daarom is gekozen voor een programmatische aanpak, waarover jaarlijks wordt gerapporteerd. In deze Najaarsnota wordt voorgesteld om de onderzoeksbudgetten die beschikbaar zijn gesteld voor 2023 van € 0,55 miljoen toe te voegen aan de algemene reserve en dit bedrag in 2024 weer te onttrekken aan de algemene reserve. Overigens wordt 50% van het onderzoeksbudget gefinancierd door de Vervoersregio Amsterdam.

Verbouwingsbudget P3
P3 wordt verbouwd tot een integraal muziekcentrum waarin naast P3 en theater De Verbeelding ook Muziekschool Waterland een volwaardige plek krijgt. Hiermee wordt het gebouw optimaal gebruikt. Het definitieve ontwerp wordt middels een aanbesteding in de markt gezet. De verwachting is dat we deze eind 2023/begin 2024 kunnen publiceren. Op basis van resultaten uit de aanbesteding wordt vervolgens een partij geselecteerd voor de realisatie van het integraal muziekcentrum. Gelet op de huidige marktsituatie en de gepaard gaande prijsstijgingen voor onder andere materialen is er rekening gehouden dat er vanuit het meerjarenonderhoudsplan (MJOP) een ophoging moet plaatsvinden. Daar de start van de verbouwing naar verwachting de tweede helft van 2024 start, wordt het budget vanuit het meerjarenonderhoudsplan (MJOP) voor 2023 van € 339.000 toevoegd aan de algemene reserve en in 2024 weer onttrokken aan de algemene reserve.

Uitvoeringsagenda economische visie
In 2020 is het integraal economisch perspectief en ambitie vertaald in de ‘Economische Visie Beemster + Purmerend #datwerkt!’. Deze visie voor de nieuwe gemeente is door de raad in maart 2021 vastgesteld. De visie wordt tweejaarlijks vertaald naar een uitvoeringsprogramma. Jaarlijks wordt incidenteel budget geraamd in de begroting om stappen te maken in de verwezenlijking van de ambities zoals gesteld in de economische visie. In de programmabegroting 2023 is er incidenteel een bedrag van € 745.000 beschikbaar gesteld. Het uitvoeringsprogramma 2023-2024 bestaat deels uit een voortzetting en doorontwikkeling van het bestaande uitvoeringsprogramma (2021-2022) en deels uit de ambities uit het coalitieakkoord “Samen op koers” 2022-2026. Voor pijler 1 (Agrarisch & Werelderfgoed Beemster) en pijler 4 (Circulaire economie & bedrijventerreinen) vinden een aantal werkzaamheden pas plaats in 2024. Voorgesteld wordt om een bedrag van € 213.000 door te schuiven naar 2024 en dit bedrag toe te voegen in 2023 aan de algemene reserve.

ln de besluitvorming wordt gevraagd om in te stemmen met het in 2024 opnemen van de in 2023 doorgeschoven werkzaamheden in de begroting. Het betreft de volgende projecten:

Bestemmingsreserves
Het ritme van planning en uitvoering van grote projecten in de openbare ruimte sluit niet aan op de jaarlijkse budgetcyclus. Binnen de huidige regels voor budgetdiscipline kunnen hierdoor problemen ontstaan bij het beschikbaar houden van de benodigde budgetten waardoor uiteindelijk het risico ontstaat van verlies van kwaliteit van de openbare ruimte. Grotere, civiele projecten in de openbare ruimte (bijvoorbeeld kunstwerken, elementen, wegenbeheer) zijn veelal gebaseerd op meerjarige vervangingschema’s en kennen vaak een lange doorlooptijd. Omdat rekening moet worden gehouden met diverse exogene factoren (samenloop met andere projecten, derden, inspraak, vergunningen) zijn dergelijke projecten vaak lastig te plannen en zijn afwijkingen dan ook regelmatig aan de orde. Dit vereist budgetflexibiliteit voor de budgetten voor het beheer van de openbare ruimte. Om aan deze flexibiliteit tegemoet te komen is de bestemmingsreserve instandhouding openbare ruimte ingesteld, waarbij onder andere de volgende projectbudgetten worden overgeheveld naar 2024: revitalisering Overwhere Zuid en Wheermolen Oost en beheer civiele kunstwerken (duikers). Voorgesteld wordt om het budget van € 774.000 ten gunste te brengen van de reserve instandhouding openbare ruimte in 2023 en in 2024 (€ 100.000 duikers) en in 2027 (€ 674.000) hieraan weer te onttrekken. Voor de stormschade Poly is een bedrag van € 0,8 miljoen gereserveerd voor de vervanging van 500 nieuwe bomen in 2024.

Gemeenten spelen een belangrijke rol in de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid. Deze hebben enerzijds betrekking op de energie, maar ook aan de verbreding naar andere aspecten van duurzaamheid, zoals mobiliteit en klimaatbestendigheid. Er staan grote opgaven voor de toekomst. Het rijk stelt hiervoor verschillende middelen beschikbaar om gemeenten te ondersteunen en er worden budgetten vrijgemaakt in de uitvoeringsagenda duurzaamheid door Purmerend (denk aan de Regionale Energiestrategieën, de uitrol van warmtenetten en het aardgasvrij maken van woningen). Purmerend stuurt op klimaatdoelstellingen, maar we zien dat het moeilijk is om vooraf de uitgaven exact in te schatten. Om die reden wordt voorgesteld om voor de onderdelen duurzaamheidssubsidies en duurzaamheidsloket en de ontvangen CDOKE gelden (voor het aantrekken van extra personeel, kennisvergroting en externe expertise ) om alle (per saldo) overschotten van € 1,8 miljoen toe te voegen aan de bestemmingsreserve duurzaamheid. De bestedingen zijn nog niet bekend en worden voorgelegd in 2024 in de nieuwe duurzaamheidsbeleidsnota. Daarnaast is het budget vanuit de proeftuin voor blok 2 voor € 3,9 miljoen overgeheveld. Het warmtenet voor blok 2 is uitgelopen. Ook dit budget wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve duurzaamheid. Deze wordt in 2024 weer onttrokken uit deze reserve. Er zit een verschil van € 0,27 miljoen tussen de vrijval in 2023 en de bijraming in 2024, omdat de uitvoeringskosten hoger uitvallen.